İş hayatında çek kullanırken, çekin bankada karşılığı olduğuna ve ödeneceğine inanarak işlem yapılır. Ama çekin düzenlenmiş olması, çekin kesin ödeneceği konusunda bir garanti vermez. Çeki tahsil etmeye götürdüğünüzde çekin karşılığı hesaplarda yoksa banka çeki “karşılıksız çek” olarak yazacaktır. Bankaların karşılıksız çeklerde, çeki elinde tutana karşı bir sorumluluğu yoktur. Bazı durumlarda satıcılar çekin taşıdığı bu riski üstlenmek istemezler. Bu durumda alıcıdan bloke çek talep edebilirler.
Bloke çek, amir bankanın, çeki elinde tutanın, çeki tahsil etmeye götürdüğünde hamilin hesabında yeterli nakit bulunacağını garanti ettiği bir çek türüdür. Bloke çekte çekin bedelinin ödeneceğinin garantisini banka vermektedir. Bloke çeke sahip kişi bu garanti sayesinde çekin karşılıksız çıkmayacağından emin olabilir.
Bloke çekler şekil şartları (keşideci, keşide yeri, keşide tarihi, imza vb) itibarıyla normal çeklerle aynıdır. Tek farkları çekin üzerine çekin bankası tarafından eklenen “Bloke Edilmiştir” ya da benzeri ifadedir. Bu ifadeler çekin bedelinin çeki düzenleyen bankaca ödeneceğini garanti eder.
Bloke çekler de ciro edilebilir. Çeki elinde tutan kişi çekin ön ya da arka yüzüne ciro yaparak çeki devredebilir. Bloke çekin cirolanması da standart çek ile aynı şekilde yapılır.
Bloke çeklerde ibraz süresi çeklerle aynıdır. Bir değişiklik göstermez. İbraz süresi içinde tahsile götürülen tüm bloke çekler anında ödenir. İbraz süreleri;
| Çekin düzenlendiği yerde ödenecekse |
10 Gün |
| Düzenlendiği yer dışında bir yerde ödenecekse |
1 Ay |
| Ödeneceği ülke dışında bir ülkede düzenlenen çek
(Düzenlenme yeri ile ödeme yeri aynı kıtada ise) |
1 Ay |
| Ayrı kıtalarda ise |
3 Ay |
Gayrimenkul Sektöründe Bloke Çek
Bloke çek aslında çekin alternatifi olarak değil de nakdin alternatifi olarak kullanılmaktadır. Yüksek miktarda nakdi taşıma riskini almak istemeyenler bloke çeki tercih etmektedir. Ülkemizde ise en yoğun olarak gayrimenkul alış-satış işlemlerinde kullanılmaktadır.
İş yeri, ev, arsa alım ve satım işlemlerinde genellikle taraflar birbirini tanımaz ve bu nedenle aralarında güven ilişkisi yoktur. Bu nedenle gayrimenkul sektöründe alım-satımlar nakit yapılmak istenir. Fakat bu da nakit taşıma riskini doğurur. Bu durumda yapılması gereken en doğru çözüm bloke çektir.
Blokeli Çek Nasıl Alınır? Bloke Çek Kimin Adına Düzenlenir?
Gayrimenkul alımında blokeli çekin nasıl alınması gerektiğini adım adım inceleyelim.
– Öncelikli olarak alınacak gayrimenkul üzerinde alıcı ve satıcı anlaşma sağlamalıdır.
– Gayrimenkulü alacak kişi kendi bankasına gidip bloke çek hazırlanması talimatını vermelidir.
– Bloke çek, gayrimenkul tapusu kimin üzerine ise o kişinin adına hazırlanmalıdır.
– Bloke çek tutarı, tabuda beyan edilecek resmi tutar kadar olmalıdır. Bu tutar, bloke çek talep eden kişi hesabından alınarak bankanın geçici bloke çek hesaplarına aktarılır. Bloke çek tahsile geldiğinde bu hesaplarda yer alan paradan ödeme yapılacaktır. Yani çekin karşılığı bankanın geçici hesaplarında tutulduğu için karşılıksız çıkma durumu bulunmamaktadır.
– Bloke çek banka tarafından düzenlendikten sonra hesap sahibine teslim edilecektir.
– Alıcı ve satıcı tapuda işlemleri gerçekleştirirken bloke çek de alıcı tarafından satıcıya teslim edilir.
– Satıcı, alış satış işlemleri tamamlandıktan sonra bloke çeki istediği bir bankadan tahsil edebilir.
Bloke Çek Masrafı
Bloke çeklerde hem çek düzenleme masrafı hem de çek tahsil (takas) masrafı bulunmaktadır. Bu her iki masraf da bankadan bankaya farklılık göstermektedir. Ayrıca birçok banka kendi müşterilerine bloke çek düzenleme ve çek tahsilâtı ücretlerinde indirim yapmaktadır. Bu nedenle bloke çek düzenleyecekseniz öncelikle çalıştığınız bankayı tercih etmelisiniz.
