Çek, ticari faaliyetlerde oldukça sık kullanılan bir ödeme aracıdır ve aynı zamanda borç ödemesinde de sıklıkla kullanılır. Çek üzerinde yazılı olan meblağın çekin sahibi olan kişi tarafından bir başkasına devredilmesi, çek ciro etmek nedir sorusunun yanıtıdır. Türk Ticaret Kanunu (TTK) kapsamında belirli kaidelere uygun olarak çeklerin kullanım hakları devredilebiliyor.
Hangi durumlarda çek ciro edilir sorusunun yanıtı ise şöyledir:
- Ödeme Yapmak
Ödeme aracı olarak çekin ciro edilmesi sık tercih edilen bir yöntemdir. Bir kişinin alacaklı olduğu çekin tutarını bir başkasına ödeme yapmak amacıyla kullanabilir ve bunun için çek ciro işlemi yapabilir.
- Ticari İşlem
Şirketler arasında da alacakların tahsil edilmesi için çek ciro işleminin sıklıkla yapıldığını söyleyebiliriz. Ödemelerin gerçekleştirilmesinde çeklerin ciro edilmesi, nakit aktarımından çok daha yaygın kullanılan bir yöntemdir.
- Güven Sağlamak
Çekin ciro edilmesi alacaklar için güven sağlar. Alacakların hızlı bir şekilde tahsil edilmesine olanak tanıyan bu işlemin karşı tarafa da güven verdiği bilinir ve kimi zaman güven sağlamak için de kullanılan bir yöntemdir.
Çek Ciro Etme Nasıl Yapılır?
Çekin ciro edilmesi mutlaka hukuksal bir zeminde ve belirli kurallara uygun şekilde yapılmalıdır. TTK’ya göre belirli kurallara göre çek cironun yapılması son derece önemlidir. Aynı zamanda çekin tamamının ciro edilmesi gerektiğini ekleyelim. Çekte yazılı meblağın sadece bir kısmının ciro edilmesi halinde ciro geçersiz sayılabilir. Çek ciro etmenin şu adımlarla gerçekleştirilmesi gerekir:
- Çek Bilgileri Kontrol Edilmeli
İlk adımda çekin detaylı bir şekilde gözden geçirilmesi ve üzerindeki bilgilerin kontrol edilmesi gerekir. Eğer çekte ya da üzerindeki bilgilerde bir yanlışlık varsa çek ciro işlemi geçersiz sayılır. Dikkatle gözden geçirilmesi gereken bilgiler ise tarih, tutar ve çeki verenin imzasıdır. Aynı zamanda alacaklı bilgilerinin de kontrol edilmesi önemlidir. Eksik ya da yanlış bilgi olması, cironun geçersiz sayılması için yeterli olur. Dolayısıyla bilgilerin doğruluğunun kontrolü mutlaka yapılmalıdır.
- Ciro İşlemi
Çekteki ciro bölümü kullanılarak (çekin arka kısmında yer alır) ciro yazısı yazılır. Ciro yazısında da bazı bilgilerin mutlaka yer alması gerekir. Bu bilgiler şu şekildedir:
- Ciro edenin adı ve soyadı
- Ciro edilen kişinin adı ve soyadı
- Tarih
- İmza
Ciro yazısında “bu çeki devrediyorum” şeklinde bir ifade olması gerekiyor. Kime devredildiğinin de ifade içerisinde geçmesi önemlidir. İmza ise en önemli kısımdır ve çek ciro işleminin geçerli kabul edilebilmesi için mutlaka ilgili alanlarda imzanın bulunması gerekir.
- Ciro Edilen Kişiye Çekin Teslimi
Gerekli tüm alanlar eksiksiz ve hatasız bir şekilde doldurulduktan sonra ciro edilen çekin ilgili kişiye teslim edilmesi sağlanır. Teslim edildikten sonra ciro edilen kişi artık çekin alacaklısı olur ve çeki tahsil edebilir.
Tam Ciro, Şartlı Ciro ve Beyaz Ciro Nedir?
Çek ciro işleminde karşınıza çıkabilecek kavramlardan biri de tam ciro ya da beyaz ciro olacak. Tam ciro; çek yaprağının arkasına çekin devredildiği kişinin ya da firmanın adı yazılır. Çeki devralan kişi ya da firma ise çeki tam ciro ile devredebildiği gibi beyaz ciro ile de devredebilir.
Beyaz ciroda ise çek yaprağının arkası sadece ciranta tarafından imzalanır. Bir anlamda çekin kime devredildiğinin belli olmadığı ancak devir işleminin de yapıldığı ciro türüdür. Beyaz ciro ile bir çeki devralan kişi ya da firma aldığı bu çeki bir başkasına ya da bir başka firmaya tam ciro ile devredebilir. Elbette bu kişinin de beyaz ciro ile devretme imkanı vardır. Tam ciro ile beyaz ciro arasında belirgin bir fark vardır. Bu fark da beyaz ciro ile devralınan çekin hiç cirolanmadan fiziki olarak el değiştirmesinin mümkün olmasıdır.
Şartlı ciro işlemi ise cironun belirli koşullara bağlı olarak gerçekleştirilmesidir. Ciro edilen kişinin belirtilen koşulları yerine getirmesi durumunda çeki tahsil etmesi mümkün olur. Şayet belirtilen koşullar yerine gelmezse çek tahsil edilemez. Şartlı ciro işleminin de ticari dünyada bir hayli sık kullanılan yöntemlerden olduğunu ekleyelim.
Çek cirosunun üstünün çizilmesi geçersiz olduğu anlamına gelir ancak tam ciroda çeki devralan kişinin adının üstü çizilmişse buna karşın cirantanın imzası duruyorsa ve imzanın üstü çizilmemişse bu durumda tam ciro çek beyaz ciroya dönmüş olur ve çek ciro geçersiz sayılmaz.
