Enflasyon muhasebesi, bir ekonomideki genel fiyat seviyelerinin ve enflasyonun ölçülmesi ve analiz edilmesi sürecidir. Temel olarak, enflasyon muhasebesi, belirli bir dönemde fiyatların ne kadar değiştiğini ve bu değişikliklerin ekonomik faktörler üzerindeki etkilerini anlamak için kullanılan bir araçtır. Bu yöntem, ekonomik istikrarın sağlanması, para politikalarının yönlendirilmesi ve ekonomik kararların alınması gibi önemli konularda yardımcı olur.
Enflasyon muhasebesi uygulamaları, finansal tabloların gerçek ekonomik durumu yansıtmasına ve şirketlerin doğru finansal kararlar almasına yardımcı olabilir. Yüksek enflasyon ortamında, finansal tabloların enflasyonun olumsuz etkilerinden ayrıştırılması önemlidir çünkü bu, şirketlerin gerçek performanslarını doğru bir şekilde değerlendirmelerine ve doğru kararlar almalarına olanak tanır.
Enflasyon muhasebesi, aynı zamanda yatırımcılar için de önemlidir çünkü bu sayede finansal tabloların gerçekçi bir şekilde yorumlanması ve şirketlerin performansının doğru bir şekilde değerlendirilmesi sağlanır. Yanıltıcı finansal tablolarla karşılaşmak yerine, yatırımcılar gerçekçi verilerle hareket edebilir ve daha bilinçli yatırım kararları alabilirler.
Enflasyon muhasebesi genellikle üç ana bileşen üzerinden yapılır:
1.Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE): TÜFE, belirli bir dönemde tüketici sepetinde bulunan mal ve hizmetlerin fiyatlarını ölçer. Bu endeks, genellikle gıda, konut, ulaşım, sağlık hizmetleri gibi temel harcamaları içerir. TÜFE’nin artışı, tüketicilerin genel fiyat seviyelerindeki değişimi yansıtır.
2.Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE): ÜFE, üretim aşamasında kullanılan malzemelerin ve hizmetlerin fiyatlarını ölçer. Bu endeks, üretim maliyetlerindeki değişiklikleri izler ve üreticilerin kar marjlarına yansır. ÜFE, gelecekteki tüketici fiyatlarındaki olası değişiklikleri öngörmeye yardımcı olabilir.
3.Gayri Safi Yurt İçi Hasıla Deflatörü (GSYİH Deflatörü): GSYİH deflatörü, bir ekonominin fiyat seviyelerini ölçerken GSYİH’nin nominal ve reel (enflasyondan arındırılmış) değerlerini karşılaştırır. Bu, ekonominin genel fiyat seviyelerindeki değişiklikleri gösterir ve ekonomik büyüme rakamlarını düzeltilmiş fiyatlarla karşılaştırmak için kullanılır.
Enflasyon muhasebesini genellikle, muhasebeciler ve finansal raporlama uzmanları, ekonomistler, mali danışmanlar ve analistler, merkez bankası yetkilileri, küçük/büyük ölçekli şirketler, ithalat ve ihracat yaparak döviz kurundan doğrudan etki alan işletmeler uygulamaya geçirir. Bu sayede ekonomik kararlar verirken, şirketlerin finansal durumunu analiz ederken ve yatırım kararı alırken enflasyon muhasebesinin etkilerini göz önünde bulundururlar.
Türkiye’de 31 Aralık 2023 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Vergi Usul Kanunu ile enflasyon muhasebesi işletmeler (A.Ş., LTD. Komandit, Kollektif Ve Kooperatif şirketler) açısından zorunlu hale getirilmiştir. Kazançları bilanço esasına tabi mükelleflerin enflasyon muhasebesi yapması zorunluluğu VUK’da yer almaktadır. Enflasyon Muhasebesi 31 Aralık 2023 tarihinden önceki alınan mal, demirbaş, araçlar, makineler ve sermaye kalemlerine uygulanmaktadır. Buna göre varlıkların ve borçların değerleri enflasyon oranına göre güncellenmektedir.
30 Nisan 2024 tarihli ve 32532 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 560 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile 2024 hesap döneminin birinci geçici vergi döneminde enflasyon düzeltmesi yapılmaması düzenlenmiştir. 2024 hesap döneminin birinci geçici vergi dönemi itibarıyla enflasyon düzeltmesi yapılmaması, 2023 hesap dönemi sonuna ait bilançoların enflasyon düzeltmesine tabi tutulmasına engel teşkil etmeyecektir.
Söz konusu Tebliğe aşağıdaki bağlantı yolluyla ulaşabilirsiniz.
Kaynak: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2024/04/20240430-14.htm
