İşletmelerin hem mali durum analizi yapabilmeleri hem de büyüme hedeflerini revize edebilmeleri için mutlaka düzenli bir şekilde nakit akışı kontrolü yapmaları gerekir. Özellikle gelir gider dengesini korumak isteyen işletmeler için nakit akışı kontrolünün büyük bir önem taşıdığını belirtmeliyiz. Bu kontrol işletmelerin finans ya da muhasebe birimleri tarafından profesyonel düzeyde yapılabilir. Ancak işletme sahibi de bu kontrolü kolaylıkla sağlayabilir.
En genel tanımıyla nakit akışı, bir işletmenin belirli bir dönemde elde ettiği ve giderlerini de kapsayan nakit miktarıdır. Yani işletme kasasına bir haftada, bir ayda ya da bir yılda giren nakit miktarına nakit akışı adı verilir. Ancak nakit akışının sadece gelen nakit miktarını değil giden nakit miktarını da yansıtması gerektiği unutulmamalıdır. Nakit akışı, pozitif ve negatif olmak üzere iki kategoride ele alınır.
İşletmelerin herhangi bir şekilde nakit artışını artırmaları pozitif nakit akışıdır. Pozitif nakit akışı, işlemenin gayrimenkul satmasıyla elde edilebileceği gibi borç almasıyla da oluşabilir. Vergi ödemeleri ya da hizmet alımı gibi nedenlerle işletme kasasından çıkan meblağ ise negatif nakit akışı olarak adlandırılır. İşletmenin hammadde alması da negatif nakit akışına bir örnektir.
İşletmeler için Nakit Akışı Neden Önemli?
Hangi sektör olursa olsun tüm ticari faaliyetlerde en temel amaç bir kar elde etmektir. Ticari faaliyetlerin sekteye uğramadan devam edebilmesi için finansal bir kaynak da gerekir. Bu kaynakların verimli ve doğru şekilde yönetilmesi ise işletmelerin geleceğinizi doğrudan etkileyen unsurdur. Nakit akışı işte bu noktada önemini net bir biçimde ortaya koyar. Kaynakların doğru ve verimli şekilde yönetilebilmesi için nakit akışının da mutlaka kontrol edilmesine ihtiyaç vardır.
İşletmeler eğer kaynaklarını doğru şekilde yönetemezlerse başarı hedeflerine ulaşmaları da son derece zor olacaktır. Hatta nakit akışına yeterli düzeyde önem vermeyen işletmelerin bir geleceğinin olması da mümkün değildir. Tedarik akışının kesilmemesi, ödemelerin düzenli yapılması, hammadde için yeterli kaynağın sağlanması ve beraberinde pek çok operasyonel süreç, işletmelerin nakit akışı kontrolüne bağlıdır. Yaşanan gecikmeler ise işletmelerin ömrünün kısa olmasına sebebiyet verir.
Nakit Akışı Yönetimi Nasıl Yapılır?
Öncelikle günlük olarak pozitif ve negatif nakit akışının mutlaka kayıt altına alınması ve izlenmesi gereklidir. Basit bir tablo hazırlayarak bu akışın kaydedilmesini sağlayabilirsiniz. Bunun için önemli bir iş gücü ayrılması gerekmez. Nakit akış yönetiminde kaynakların doğru yerde ve verimli bir şekilde kullanılması da büyük bir önem taşır. Haliyle işletmeler giderlerini ve tüm masraflarını belirlemeli, doğru biçimde kontrol etmelidir. Büyük olan harcama kalemlerinin en tasarruflu seviyeye çekilmesi sağlanmalıdır.
Sadece mevcut nakit akışı değil geleceğe dair hedefler de belirlenmeli ve bu hedeflere ulaşmak için ne yapılması gerektiği üzerine stratejiler de geliştirilmelidir. İşletmelerin gelecekteki alacaklarını ve vereceklerini şimdiden belirlemeleri, planlamaları çok daha hazırlıklı olmalarını sağlar. Her ayın sonunda geleceğe dair tahminler ile mevcut durumun ne oranda örtüştüğü kontrol edilmelidir.
Olası risklerin önceden değerlendirilmesi de üzerinde durulması gereken hususlar arasında yer alır. Bu kapsamda mutlaka alacaklarınızın da nakit akışınıza dahil edilmesini sağlamalısınız. Olası bir gecikme durumunda yaşayabileceğiniz finansal sıkıntıları önceden belirlemeniz daha tedbirli olmanızı sağlar. Çeşitli önlemler alarak bu risklerin yaratacağı zararları minimum seviyeye çekebilirsiniz.
Geciken ödemelerde borçlular ile iletişime geçmeniz de önemlidir. Bir tahsilat planlaması yapmalı ve borçluların da bu planlamadan haberdar olmasını sağlamalısınız. İşletmelerin büyüme süreçlerini doğru şekilde yönetmelerinin de önemli olduğunun ve stok kontrollerinin de yapılmasının gerektiğinin altını çizelim. Gerekmesi durumunda kullanılması için bir sermaye rezervi de yapılmalıdır.
Nakit Akış Tablosu Nedir?
Belirli bir döneme dair hazırlanması gereken bir tablodur ve bu tablonun Türkiye Muhasebe Standartları Kurulu tarafından belirtilen standartlara uygun olması gerekir. Bu tabloda “nakit” kavramından kast edilen sadece nakit değildir, nakit benzerleri de bu kapsamda değerlendirilir. Kısa vadede kolayca nakde dönüşebilecek olan varlıklar bu kapsamda yer alır. Elbette bu varlıkların vade tarihinin de uzun olmaması gerekir.
Nakit akış tablosunun hazırlanmasının amacı ise belirli bir dönemde işletmenin pozitif ve negatif nakit akışı verilerinin tek bir tabloda gösterilmesidir. Bu nakit akışlarının tutarlarının kredi verenler ya da yatırımcılar için de gayet önemli bir veri olduğunun unutulmaması gerekir.
